In het boek “Together: The Healing Power of Human Connection in a Sometimes Lonely World” van Vivek H. Murthy onderzoekt deze voormalige Surgeon General van de Verenigde Staten het groeiende probleem van eenzaamheid in onze moderne samenleving.
Murthy combineert persoonlijke ervaringen, wetenschappelijk onderzoek en praktische adviezen om de cruciale rol van sociale verbindingen voor ons welzijn te benadrukken. Hij stelt dat menselijke relatiesnet zo essentieel zijn voor ons welzijn als voedsel en water.
Een wijdverbreid probleem
Eenzaamheid is een wijdverbreid probleem dat mensen van alle leeftijden en achtergronden treft. Uit onderzoek blijkt dat meer dan 20% van de volwassenen in de Verenigde Staten aangeeft zich vaak of altijd eenzaam te voelen. Deze cijfers zijn vergelijkbaar in andere westerse landen. Murthy ontdekte tijdens zijn reizen door de VS als Surgeon General dat eenzaamheid een terugkerend thema was in gesprekken metburgers, ongeacht hun woonplaats of leeftijd. De gevolgen van chronische eenzaamheid voor de gezondheid zijn ernstig:
• Verhoogd risico op vroegtijdig overlijden (vergelijkbaar met het roken van 15 sigaretten per dag)
• Hogere kans op hart- en vaatziekten, depressie en angststoornissen
• Verzwakt immuunsysteem
• Verminderd cognitief functioneren en besluitvorming
Murthy citeert onderzoek dat aantoont dat mensen met sterke sociale relaties 50 procent minder kans hebben om vroegtijdig te overlijden dan mensen met zwakke sociale relaties.
De biologische basis van verbondenheid
Evolutionair gezien zijn mensen geprogrammeerd om verbinding te zoeken. Leven in groepen bood bescherming, gedeelde middelen en betere overlevingskansen. Deze evolutionaire erfenis is terug te zien in onze biologie:
• Ons brein heeft een speciaal netwerk gewijd aan sociaal denken
• Bij positieve sociale interacties komt oxytocine vrij, het “bindingshormoon”
• Fysiek contact en synchrone activiteiten zoals samen zingen stimuleren de aanmaak van endorfines
Eenzaamheid kan in dit licht gezien worden als een biologisch waarschuwingssignaal, vergelijkbaar met honger of dorst. Het motiveert ons om sociale verbindingen aan te gaan die cruciaal zijn voor ons overleven en floreren.
Verschillende vormen van eenzaamheid
Murthy onderscheidt drie typen eenzaamheid:
1. Intieme of emotionele eenzaamheid: Het verlangen naar een intieme partner of iemand om alles mee te delen.
2. Relationele of sociale eenzaamheid: Het gemis van een ondersteunend sociaal netwerk en vriendschappen.
3. Collectieve eenzaamheid: Het verlangen om deel uit te maken van een gemeenschap met gedeelde waarden en interesses.
Voor een gezond en gelukkig leven hebben we alle drie de vormen van verbinding nodig. Het ontbreken van één of meer kan leiden tot eenzaamheid, zelfs als we op andere vlakken wel verbonden zijn.
